สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว องค์ปฐมทานมยูปถัมถก์ สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม
เหตุการณ์ ร.ศ.112 หรือ สงครามฝรั่งเศส – สยาม Franco-Siamese War เป็นเหตุการณ์ความขัดแย้งระหว่างสยามกับฝรั่งเศส ซึ่งเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2436 จากการอ้างอำนาจอธิปไตยเหนือพื้นที่ฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงของฝรั่งเศสในดินแดนซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรสยามในช่วงเวลานั้น
เหตุการณ์ในครั้งนี้นับเป็นเหตุการณ์ร้ายแรงที่สุดที่เกิดขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัฐบาลฝรั่งเศสใช้นโยบายเรือปืนเพื่อบีบบังคับไทย โดยส่งเรือรบเข้ามาจอดหน้าสถานทูตฝรั่งเศสซึ่งตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา และเรือปืนอีก 2 ลำ เข้ามายังกรุงเทพฯ จึงได้เกิดการต่อสู้บริเวณป้อมพระจุลจอมเกล้าและป้อมผีเสื้อสมุทร ต่างฝ่ายได้รับความเสียหาย โดยฝรั่งเศสสามารถฝ่ากระสุนเข้ามาจอดที่หน้าสถานทูตฝรั่งเศสได้และยื่นคำขาดต่อสยามไทยเรื่องดินแดนและการชดใช้ค่าเสียหาย
การต่อสู้อย่ารุนแรงในครั้งนั้นฝ่ายสยามสูญเสียกำลังพลมากมายเนื่องจากเรือรบของฝรั่งเศสมีแสนยานุภาพเหนือกว่ากองกำลังทหารของสยาม ทำให้ทหารสยามเสียชีวิตและบาดเจ็บเป็นจำนวนมาก แต่ไม่มีองค์กรใด ๆ ทำหน้าที่ช่วยเหลือพยาบาลบรรเทาทุกข์ให้ทหารอย่างเป็นทางการ ท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ ได้ดำเนินการชักชวนและรวบรวมสตรีอาสาสมัคร และทำหนังสือกราบบังคมทูล สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา บรมราชเทวี และสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี ขอให้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณาขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตตั้ง “สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม” ขึ้นเพื่อปฏิบัติการบรรเทาทุกข์ทหารที่บาดเจ็บ เมื่อความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชกระแสว่าเป็นความคิดอันดีตามแบบอย่างประเทศที่เจริญแล้ว (กาชาดสากลจัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2406) จึงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานพระบรมราชูปถัมภ์ โดยพระราชทานเงิน 80,000 บาท ในคราวแรกการก่อตั้งและมีพระบรมราชานุญาต ให้เรี่ยไรเงินจากพระบรมวงศานุวงศ์ได้เงินถึง 443,716 บาท และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา บรมราชเทวี เป็นสภาชนนี สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี เป็นสภานายิกา และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นองค์ปฐมทานมยูปถัมถก์ สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณแก่การสาธารณสุขแห่งประเทศสยาม ซึ่งต่อมาสภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม ได้พัฒนามาเป็นสภากาชาดสยามและสภากาชาดไทยในปัจจุบัน